Rodzaje kasz – wszystko o najzdrowszych zbożach

Poznaj najpopularniejsze rodzaje kasz, ich właściwości, historię i pomysły na pyszne dania. Sprawdź, która kasza jest najzdrowsza i jak ją wykorzystać w kuchni!

Dlaczego warto jeść kaszę?

Kasza to oczyszczone i rozdrobnione ziarna zbóż lub pseudozbóż, które zostały pozbawione łusek i poddane delikatnej obróbce cieplnej. Kasze są bogate w w błonnik, białko roślinne, witaminy z grupy B, minerały i pełnowartościowe węglowodany złożone. Mają niski indeks glikemiczny, są lekkostrawne, a ich regularne spożywanie wspiera pracę układu trawiennego, pomaga utrzymać prawidłową masę ciała i dostarcza energii na cały dzień. Dziś kasza wraca na nasze stoły dzięki większej świadomości zdrowego odżywiania, coraz większej popularności kuchni wege oraz trendom zero waste.

Jakie rodzaje kasz wyróżniamy?

W kuchni staropolskiej przygotowywano kasze z pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa, gryki, a nawet z grochu czy soczewicy. Niektóre odmiany, jak krakowska czy tatarczana, zostały z biegiem czasu zapomniane, a popularność zyskały nowe gatunki, jak peruwiańska quinoa – komosa ryżowa. Ze względu na grubość ziarna kasze dzielimy na drobno, średnio i gruboziarniste, a w zależności od gatunku rośliny wyróżniamy:

• Pszenica: kasza manna, kuskus, bulgur. Kasza manna to klasyk niejednego dzieciństwa. Drobno mielona pszenica, lekkostrawna i delikatna w smaku, idealna do deserów, puddingów i zup mlecznych. Kuskus jest drobną kaszą z pszenicy durum. Popularna w kuchni arabskiej, ratuje niejeden obiad, bo jej przygotowanie jest błyskawiczne – wystarczy zalać wrzątkiem. Kaszę bulgur, produkowaną z pszenicy durum (jest częściowo ugotowana, wysuszona i zmielona, dzięki czemu gotuje się bardzo szybko), dobrze jest wykorzystać w daniach jednogarnkowych, potrawach orientalnych i sałatkach.
• Jęczmień: kasza jęczmienna pęczak, perłowa wiejska – do niedawna traktowana trochę po macoszemu, kasza pęczak i perłowa świetnie nadaje się do kaszotto i warzywnych sałatek, zapiekanek, jako składnik np. faszerowanej papryki, a przede wszystkim tradycyjnego, gęstego krupniku i dodatek do pieczonych mięs.
• Gryka: kasza gryczana prażona (ciemna) i nieprażona (jasna) – nazywana królową polskich kasz, klasyk w zestawie z jajkiem sadzonym i zsiadłym mlekiem, świetnie sprawdza się jako zamiennik ziemniaków do gulaszu, składnik farszu i sałatek, dobrze łączy się z tofu i pieczonymi warzywami.
• Proso: kasza jaglana – uważana za jedną z najzdrowszych, bezglutenowa, uwielbiana przez wegan i wegetarian. Dobrze smakuje na słodko, jako poranna jaglanka z orzechami, bakaliami i miodem, a w wersji wytrawnej można ją wykorzystać do zup, drugich dań; dobrze łączy się z mięsem drobiowym i warzywami.
  gorzkawego posmak łatwo jest się pozbyć – wystarczy przelać kaszę zimną, a potem gorącą wodą lub chwilę podprażyć na patelni
• Owies: kasza owsiana – delikatna w smaku, lekko orzechowa i bardzo pożywna. Wciąż słabo rozpoznawalna, bo wyparły ją płatki owsiane. Ma najwięcej antyoksydantów wśród wszystkich kasz. Doskonała na śniadanie (np. w formie owsianki), do zup, zapiekanek i wegetariańskich kotlecików, a także jako samodzielny dodatek do mięs.
• Orkisz: kasza orkiszowa – mniej znana, a bardzo wartościowa, sycąca odmiana kaszy pszennej, o lekko słodkawym, delikatnym smaku. Warto wypróbować jako dodatek do mięs, sałatek i warzyw – sprawdza się w formie kaszotto i w zapiekankach.
• Kukurydza: kasza kukurydziana powstaje z ziaren kukurydzy. Ma charakterystyczny żółty kolor i łagodny, lekko słodkawy smak. Nie zawiera glutenu. Świetna na śniadanie (np. w formie polenty), do zup, zapiekanek i deserów.
• Quinoa (komosa ryżowa): quinoa – choć komosa ryżowa nie jest zbożem, często traktuje się ją jak kaszę. Ma drobne, lekko orzechowe w smaku nasiona, które stanowią źródło pełnowartościowego białka. Sprawdza się jako zamiennik tradycyjnych kasz, ryżu lub makaronu. Można ją podawać na słono – do warzyw, mięs, sałatek – lub na słodko, np. w formie śniadaniowej z owocami i mlekiem roślinnym. Quinoa była podstawą diety Inków i nazywano ją „świętym ziarnem”. Dziś uznawana się za tzw. Superfood.
• Amarantus: amarantus – kolejne (po gryce i komosie) pseudozboże, które można gotować jak kaszę, dodawać do sałatek, placków lub stosować jako naturalny zagęszczacz do zup. Maleńkie ziarenka przypominają trochę mak, a amarantus, nazywany zbożem XXI wieku zyskuje coraz bardziej na popularności.

Jak ugotować kaszę?

Przed gotowaniem kaszę należy przebrać i oczyścić. Grube kasze płuczemy na sicie pod bieżącą wodą, a drobne odsiewamy na sucho.
Wyróżnia się trzy sposoby gotowania kaszy:

• Rozklejanie – do kleików, krupników i potraw do krojenia.
• Na sypko – gdy chcemy uzyskać sypką, lekką konsystencję.
• Na półsypko – kasza bardziej wilgotna, ale nieklejąca się.