Gotując dla uczniów - czyli jak układać jadłospis szkolny

Jakie są zasady żywienia zbiorowego dla dzieci i młodzieży?

Każda stołówka w placówce oświatowej ma obowiązek działać w oparciu o wytyczne według, których należy prowadzić żywienie zbiorowe i dbać o jakość posiłków.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 roku w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełnić środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach określa (3):
• grupy środków spożywczych, które mogą w być sprzedawane dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty,
• normach jakie powinny spełniać wybrane grupy środków spożywczych w stosunku do danej grupy wiekowej wynikające z aktualnych norm żywienia dla populacji polskiej,
• częstotliwości uwzględniania i odpowiedniego doboru poszczególnych grup produktów w posiłkach dla uczniów,
• sposób przygotowania posiłków w żywieniu zbiorowym,
• jakość i dopuszczalny skład używanych produktów,

Kolejnym istotnym aspektem, o którym należy pamiętać planując jadłospis w żywieniu zbiorowym to udostępnianie informacji o alergenach zawartych w żywności. Alergeny pokarmowe to czynniki znajdujące się w żywności, które mogą prowadzić do wystąpienia objawów alergii. Najczęstszymi objawami są: biegunki, bóle brzucha, pokrzywki i kaszel. Najcięższą reakcją na alergen jest wstrząs anafilaktyczny, który może prowadzić do śmierci. Dlatego zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności należy traktować szkolne posiłki jako żywność nieopakowaną i podawać zawarte w nich alergeny. W jadłospisie powinny być zaznaczone składniki zawierające alergeny z grupy 14. wskazanych w załączniku II do rozporządzenia.

Z oznaczaniem alergenów w posiłkach łączy się jeszcze jeden przepis mówiący o tym, że należy podać wszystkie składniki wchodzące w skład potrawy. Ta wytyczna znajduje się w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych w paragrafie 19.

Obiady szkolne powinny być zgodne z opisanymi wyżej przepisami, ale muszą ściśle korespondować z zasadami zdrowego żywienia. Aktualne zasady przedstawia Talerz Zdrowego Żywienia (5), który w 2020 roku zastąpił Piramidę Zdrowego Żywienia. Zilustrowanie zasad w bardziej praktyczny sposób pokazuje proporcje produktów w całodziennej diecie. Komponując posiłek zgodnie z ze schematem należy uwzględnić w nim trzy główne grupy produktów:
• warzywa i owoce, które zajmują połowę porcji,
• pełnoziarniste produkty zbożowe mieszczące się w jednej ćwiartce talerza
• źródła białka w drugiej
Ponadto talerz okraszony jest zaleceniami czego jeść więcej, czego mniej i jakie stosować zamienniki.

Posiłek w szkole – gotując dla uczniów postaw na jakość

Najlepszą przyprawą każdego dania jest jakość. To ona sprawia, że nawet prosty posiłek ma doskonały smak. Naturalną jakość można znaleźć w produktach sezonowych i regionalnych, którymi warto urozmaicać szkolne obiady. Kupując produkty wieloskładnikowe należy czytać etykiety i wybierać te o “czystym” składzie. To takie, które nie zawierają zbędnych polepszaczy smaku, barwników czy stabilizatorów. Z uwagi na ograniczenia w stosowaniu soli w szkolnych jadłospisach warto stosować przyprawy i zioła. Dzięki nim posiłek będzie aromatyczny i ciekawy. Wszelkie mieszanki przypraw powinny być sprawdzone pod kątem składu, dlatego warto sięgać po produkty dedykowane żywieniu zbiorowym w szkołach i przedszkolach. Jedną z takich przypraw jest Kucharek Smak Natury. Zawiera naturalne składniki takie jak: suszone warzywa, przyprawy oraz sól, dlatego może być stosowana jako jedyna przyprawa bez konieczności dodatkowego dosalania. Nie zawiera sztucznych wzmacniaczy smaku, dlatego dodana do zup, mięs czy ryb sprawi, że posiłek będzie miał autentyczny smak i aromat.